Tag Archives: Sacred Architecture

Aksumite Megaliths of Commemoration in the Continuous Tradition of Ethiopia

October 1, 2022 Joanna Pyrgies Leave a comment

My destination was one of the busiest and significant cities in Eastern Africa, which is today known as Aksum or Axum (Casely-Hayford 2010). Once, it was a huge and thriving city and it was ranked among Rome, Persia and China, as one of the four greatest powers (Ibid.). It had a considerable claim to fame (Ibid.). According to the Ethiopian Orthodox Church, it was actually Axum, where the King’s Solomon and the Queen of Sheba’s son, Menelik literally brought the Arch of the Convent in the first millennium BC. (Ibid.). Accordingly, within the city walls of Aksum are the solid foundations of the Judaic-Christian traditions (Ibid.). The first Christian church was built by the king Ezana in the fourth century AD. (Ibid.). And so it was the first Ethiopian emperor to have converted to Christianity (Ibid.). The coins from that period bear both, the Christian and pagan signs, such as the cross and the crescent moon and the sun, the latter equally visible on incense burners, being stored in Ethiopian churches alongside with other liturgical objects; hence there was a continuity of the ruler, and the Judaic tradition alike, before and after the Christianity came (Ibid.).

After leaving the site of the Church of Our Lady Mary of Zion, we headed off to the Central Stelae Park in Aksum. While we were approaching the hill of the royal commemoration, two slender grey granite towers started growing before us on the blue horizon.

Aksumite Empire

Located on the Horn of Africa, the ancient kingdom of Aksum (the Aksumite Empire is not just Aksum alone but the region known as Tigray), became an international empire in the first millennium AD. (Finneran 2007:146; Sullivan 2019), having “contacts with the eastern Mediterranean world, the Nile Valley, Arabia and even further across the Indian Ocean to India and China. Aksum also forged [in the early fourth century (c. 324)] its own distinctive Christian identity [that lasts till nowadays embodied by the Ethiopian Orthodox Church]” (Finneran 2007:146). The Aksum region had been populated and expanded by Agaw people since the fourth century BC (Sullivan 2019) but it had grown out from the Proto-Aksumite Culture (Finneran 2007). The latter reaches back to the first millennium BC and so the Ethio-Sabaean period with its long traditions related to the empire of the Queen of Sheba, whose capital was possibly located in Marib (today Yemen) but with its boundaries stretching over both South Arabia and Ethiopia (Finneran 2007; Sullivan 2019). Although the Queen of Sheba lived centuries before the kingdom of Aksum, its kings proving their right to the crown, claimed descent from Menelik, a legendary son of the famous Queen and King Solomon of Israel (Sullivan 2019).

The might of the first Christian Emperor Ezana is confirmed by his slab stone carved in a multilingual inscriptions; it includes the local Geʿez language, still used by the Ethiopian Orthodox Church, there are also inscriptions in an international language of ancient Greeks, alongside the language called Sabaean, which was spoken just in that part of Africa, apart from southern Arabia (modern day Yemen) (Casely-Hayford 2010). It is so an evidence that the Queen of Sheba’s language was present in the heart of Ethiopia; it also frequently appears on stone elements, revealing pagan symbols, scattered around Aksum (Ibid.). Historians think the language died out in the eighth century but it first occurred around one thousand BC., and so it had originated in the kingdom of Sheba and was brought later to Ethiopia (Ibid.). Simultaneously, it points deeper in the past, to the kingdom of Aksum’s origins (Ibid.).

Yet before the fourth century and the first Christian king of Ezana, “the Kingdom of Aksum had a complex social hierarchy [:] an upper elite of kings and nobles, a lower elite of lesser nobles as well as wealthy merchants and farmers, and finally a tier of ordinary people such as small farmers, craftsmen, and traders. [Aksumite elaborated tombs] suggest that the elite enjoyed extravagant burial practices, including funerary monuments known as stelae” (Sullivan 2019).

Central Stelae Park

Aksum is famous for grave markers or stelae made of solid granite; they are thought to be ones of the largest pieces of stone ever to come out of a quarry; usually, they are dated back to pre-Christina times of the first or second centuries (Casely-Hayford 2010). Yet, there is more to the matter of dating …

The tallest monuments of this type reaches at over 300 meters and weigh hundreds of tons (Casely-Hayford 2010). Equally, they are examples of most impressive monuments ever built in the ancient world (Ibid.). We must also remember that those large Aksumite stelae are single pieces of rock (Ibid.), as much as Egyptian obelisks. The features of the stelae, which are marking ancient burial places of Ethiopian emperors have been continuously echoing down the past of the region (Ibid.). That continuous tradition is taking the story of the Ethiopian kingdom back to the very beginnings of Christianity but the kingdom went back much further in time, even before the times of Solomon and Sheba.

The largest and well carved stelae are present at the Central Stelae Park with the multi-storied carved features: two of them are now standing: looking from the south, there is stela two (the Obelisk of Axum) in the centre, stela three (King Ezana’s Stela) on the right (eastern) side, and on the left – “stela one, [the Great Stela] lies recumbent at the western edge of the group. [Stela] two was toppled in antiquity and was removed to Rome during the Italian occupation in the 1930s from where it was returned [in 2007]” (Finneran 2007:165). Stela three, in turn, is standing now supported by a system of lifts with blocks and ropes preventing it from falling down (Ibid.). “Three other, smaller multi-storied stelae, [fourth, fifth and sixth], stand to the east of the main group.” (Finneran 2007:165). The obelisks are believed to be “manifestations of secular and ideological power” (Finneran 2007:165) of the Aksumite rulers and had once a funerary function (Finneran 2007:165). While “stela one is associated with the complex of the Mausoleum and East Tomb, [stelae two and three are related to] a warren of catacombs beneath the stela park” (Finneran 2007:165).

Afterlife Palace of the Kings

As Finneran (2007:165) notes “the stelas are more than mere tomb markers. [They] embody a great deal of symbolic and social meaning.” This architecture traces back to the ways of building of the Aksumite people, which has been also continued in sacral buildings of Christianity, as monasteries and churches (Casely-Hayford 2010). They equally inspired famous churches of Lalibela. At top of some complete stelae there is the pagan symbol of the Rising Sun, being also repeated in later Christian architecture (Ibid.). By these means, it is a continuous historical narrative of the history of Ethiopia (Ibid.). The stelae number one, two and three “were elaborately carved with inscriptions from top to bottom. They also had stone doors and fake windows” (Sullivan 2019). After some scholars “the tomb [is] a palace for the dead king [in the afterlife]” (Finneran 2007:167) and the door may suggest access to this sphere (Ibid.:168). Carvings that cover the stelae accordingly depict building elements, such as the endings of the wooden beams and windows, composing multi-story houses that would be inhabited by Aksumite emperors in the afterlife (Casely-Hayford 2010); they are thus “like the skyscrapers to the immortality” (Ibid.). As it is widely accepted the monuments were carved, brought to the site and erected in the pre-Christian Aksumite period, that is to say around 200-300 AD by subjects of the Kingdom of Aksum (Finneran 2007:165-173).

“Chronologically it is obvious that the stelae should be associated with the pre-Christian burial rituals of the […] kingly elite, possibly commemorating not an individual, rather a dynasty. […] The development of a royal mausoleum […] during the third century is evidence of a rupture with the earlier capital zone on the summit of Beta Giyorgis and the creation of a new type of kingship, removed from the proto-Aksumite intermediate-level society towards a semidivine kingship and dynastic system” (Finneran 2007:169). The royal obelisks “face southwards […] at the foot of Beta Giyorgis, [and] the approaching traveller […] would have passed along a line of throne bases, […] which may have been the bases of large statues, possibly of [Aksumite] kings” (Finneran 2007:167). This means “the area was a dedicated royal necropolis”, (Finneran 2007:168) designed to project a royal power beyond life (Ibid). This is why more elaborated and massive stelae had been erected at the site. Still the one question stays unanswered – HOW? (Foerster 2016).

From the left: the Obelisk of Axum and the King Ezana’s Stela. Copyright©Archaeotravel.

The Great Stela or the fallen stela number one weighs 520 tons and is 33 metres high and as such stays the largest monolith to have been raised once by humans (not to mention lying megalithic blocks from the Baalbek site, weighing over 800 to 1000 tons) (Finneran 2007:168; Simon Fraser; SFU 2020) “[Yet] the indications are that [the stela] was never successfully erected.” (Finneran 2007:165). “The Great Stele was carved on all four sides and represents a thirteen-storey building” (SFU 2020).

“Stela two – the Obelisk of Axum – is a smaller version of stela one. […] In total the monolith was 24,6 metres long and weighed [approximately 200 (SFU 2020)] tons; it was intentionally destabilised during antiquity and broke into five pieces” (Finneran 2007:168). According to an archaeological survey in 1997, “the structure was undermined from the front [the south side] and was pushed forwards from the back [the north side] with the result that the baseplate was displaced southwards and the stela itself cracked as it impacted upon the ground” (Finneran 2007:168).

Stela three or King Ezana’s Stela – is around 21 m high and weighs approximately 160-170 tons. “it is the only large stela that was never relocated nor ever fell down, and is presumably the last obelisk erected in Aksum. […] Following the concerns of the stela’s tilting position, it was structurally consolidated in 2008” (SFU 2020).

With the coming of Christianity, pagan rituals and stelae constructions ceased (Finneran 2007:168). This is probably why the stela two was toppled, and the door handle of the stela one was deliberately defaced (Ibid). Yet, it seems “strange that [King Ezana’s Stela] was spared” (Finneran 2007:168). On the whole, we may assume that “bar the toppling of [the Obelisk of Axum], the transition to Christianity was marked by a general acceptance of pre-existing sacred spaces and respect for monuments” (Finneran 2007:168).

How …?

The all monuments were made of local stone (Finneran 2007:168). “The number of quarry sites have been surveyed on the slopes of Gobdera Hills” (Finneran 2007:168) – 4 kilometres west of Aksum (Finneran 2007:168; Connah 2016:129), from where “came the granite used for the dressed stones of local Aksumite buildings and some of the stelae” (Graham Conna 2016”129). After Finneran (2007:169) “the stone was then moved across the southern flanks of Beta Giyorgis into the town. […] It is hypothesized that the motive power could have been provided by elephants”. Some other scholars suggest it was achieved by means of wooden rollers …

Irrespective of any hypothesis, some facts must be considered : namely, the distance between the quarries and the necropolis, the mountainous topography of the Gobdera Hills, Beta Giyorgis and Aksum itself, and possibilities of an elephant or a group of these animals dragging one piece of multi tons megalith through often a narrow and steep area. And it must have been one piece only as the stelae were carved out of one single piece of rock. Assuming the fact they were carved on site, the block dragged must have been larger and heavier before it was reshaped and erected.

Stelae and stelae …

More primitive stelae in Aksum. Copyright©Archaeotravel.

Erection of stelae in Axum has got a long ancient tradition. Although “the Aksumite stelae owe little to the Semitic idea of the Nephesh, or memorial stone, […] it must be assumed that the use of stelae came to prominence as part of the strong process of acculturation between the northern Tigray highlands and the steppic Sudanic lowlands to the west, [yet in the pre-Aksumite period]. Stelae are also very diversely decorated, embracing a wide range of motifs, such as [the South-Arabian inspired crescent disc symbolism, a carved Egyptian ankh symbol, lances, house-like structure]” (Finneran 2007:172-173). Major part of such monoliths, however, is much more primitive and roughly carved in the comparison to the royal obelisks (e.g. Beta Giyorgis, Matara, Hinzat, Sidamo, Munro-Hay, the Gudit Stelae Field) (Foerster 2016; Finneran 2007:172-173). There are also groups of stelae unique to the south of Ethiopia, with a similar funeral function but strikingly different features and iconography. They mostly appear in the region of Soddo and are referred to as the stones of Gragn (see: Language of the Megalithic Tiya).

‘Is it possible that the royal and more elaborated obelisks from Aksum are far older than presumed?’, wonders Foerster (2016). He suggests that ‘some of these granite stelae could in fact be more ancient, and were inherited by the Kingdom of Axum and were re-erected by them. The major damage to the [stela one] may be evidence of a massive catastrophe that severely impacted the first builders, perhaps 12,000 years ago, [possibly by earthquakes]’. Similar devastation of the megalithic constructions is also visible while looking closer at the tombs on site with a strikingly similar megalithic masonry.

When did the tradition start?

On the other side, “the royal stela is carved as a skeuomorphic representation of a multi-storied building constructed from wood and stone. The door and window frames […] are also reflected in the church building at the monastery of Debre Damo (sixth century), inter alia, and are suggested by architectural reconstructions of Aksumite palace building” (Finneran 2007:165,167). Very characteristic of the royal stelae is also “the distinctive curved [top] of the multi-stored construction, which resembles the symbol of the moon deity [from the time of the pre-Aksumite empire]. The presence of small holes here may imply that a metallic plaque had been fixed upon the tops of the megaliths” (Finneran 2007:1767-168). Is it then a continuation of the long-term Ethiopian tradition from the more ancient symbols of the crescent moon and wooden architecture to the repetition of the same patterns in the stone stelae dressing? Or maybe it happened the other way round, assuming the stelae had been already present there and adapted as much as some of the tombs structures? And finally, how did the Aksumite subjects shape blocks of granite rock and on that scale? (Foerster 2016).

Giant’s playground

I stood by the fallen stela number one and I could not help feeling the enormity of the structure at which I felt like shrinking. “The indentations on each side of the stela are elaborately undercut. This concept causes the strong Aksum sunlight to enhance the apparent relief of the carved surfaces” (SFU 2020). This is why the play of light on the stela carvings were giving a distinctive visual impression (Finneran 2007:167) that it is no longer a stone but a giant busk of a living being moving along in the sun. Then, I looked around the Park. Everywhere, there were some multi-ton megalithic pieces scattered around as if by a storm, and left among the trunks of still standing stelae: some were partially protruding from the ground, sometimes with precise patterns carved on them, others assuming more regular shapes being probably once a part of a bigger construction. All of those elements looked like abandoned toys in the playground of a giant who had forgotten to collect them.

In Ethiopia, any efforts of separating legends from facts is difficult: fragmented stones preserved within churches covered in Sabaean characters, striking connections to the world of the Old Testament, and outstanding faith in the legend of Menelik bringing the Arch of the Convent to Aksum, are all closely tied to the unique traditions of the Ethiopian Orthodox Church (Casely-Hayford 2010). Yet, is there in this already complex riddle any convenient place for an alternative archaeology of the Aksumite megalithic culture?

By Joanna
Faculties of English Philology, History of Art and Archaeology.
University of Silesia in Katowice, Poland;
Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw, Poland;
University College Dublin, Ireland.

BIBLIOGRAPHY:

Simon Frazer University (SMU) (2020) “Aksumite Stelae: true treasures of human craftsmanship.” In: Museum of Archaeology & Ethnology. Available at <https://bit.ly/3aLucZt>. [Accessed on 26^th January, 2020].

Casely-Hayford, G. (2010). Lost Kingdoms of Africa Series 1, Episode 2: “Ethiopia”. Howitt S., Lilley I., Bates M. IWC Media for BBC.

Connah, C. (2016) African Civilizations: An Archaeological Perspective. Cambridge University Press.

Foerster, B. (2016) “The Amazing Megalithic Obelisks Of Axum In Ethiopia” In: Inca Hidden Tours. . Available at <https://bit.ly/36s5iKQ>. [Accessed on 26^th January, 2020].

Sullivan, K. (2019) “The Kingdom of Axum: Facts and Legends of a First Millennium Powerhouse.” In: Ancient Origins. Available at <https://bit.ly/2O2Er1w>. [Accessed on 26^th January, 2020].

Finneran, N. (2007) The Archaeology of Ethiopia. New York and London: Routledge.

ASIA, TURKEY

In the Underground Cave Church of Aya Tekla in Silifke

September 10, 2022 Joanna Pyrgies Leave a comment

This field-trip to Turkey turned out to be extremely difficult. Last January, parts of the country, including Istanbul, were covered with thick layers of snow and ice. This prevented me from organizing the first two flights with a change in Istanbul, although for Turkey itself this amount of water turned out to be a blessing with the onset of hot summer weather. In any case, according to the famous saying “third time lucky”, the third flight finally took place and I eventually landed in Turkey. The winter time of visiting this country turned out to be extraordinary, as I could see Turkey in a greener and more luscious landscape than in summer. Although the snow slowly disappeared from the coastal area, and the orange of fresh fruit dominated the colours of sunny streets, the monuments located in the higher parts of the mountains were still covered in thick white folds, the amount of which increased in proportion to the car’s climbing up a winding road. Fortunately, the place where I was going had already escaped winter and turned out to be easily accessible, especially since our little group was the only one who decided to visit this place.

History

The sanctuary and pilgrimage site of Saint Thekla at Meriamlık is situated in south-central Turkey, in a picturesque province of Mersin, within an ancient and geo-cultural region of Cilicia, and very near the Mediterranean coast (Kristensen 2016:229; Edwards 2016:151). More precisely, the site is located one and half kilometres south of Seleukeia (modern-day Silifke), on the river Kalykadnus (the modern river Göksu) (Kristensen 2016:229-330; Edwards 2016:151), in which waters the Emperor Barbarossa drowned during the Third Crusade, in 1190, yet before his army reached the Holy Land (Portal Editor 2021).

The district of Silifke itself is very ancient, being dated back to the times before the Bronze Age (Portal Editor 2021); its name has originated from the name of one of Alexander the Great’s diadochs, namely, Seleucus I Nicator, whose Empire also included the ancient Cilicia before 63 BC. (Ibid.) Saint Thekla is believed to have lived in her cave, in the proximity of Silifke, over a century later.

Aya Tekla and her history

Saint Thecla was born as a member of a pagan and wealthy family in the Greek city of Iconium (modern Konya), in the first century AD., yet before the death and resurrection of the Saviour (Tańska-Hoffmanowa 1845:49). When Saint Paul of nearby Tarsus came to her city (45–48 AD.) to preach, the young virgin not only converted to Christianity but also became a zealous disciple and follower of Saint Paul (Tańska-Hoffmanowa 1845:49; Iza 2017; Portal Editor 2021). In order to escape from her first persecutors, including her own parents and a Roman fiancé, Thecla disguised as a man and wandered through Anatolia together with Saint Paul (Tańska-Hoffmanowa 1845:49-50; Iza 2017; Portal Editor 2021). During her lifetime, the girl was often exposed to persecutions and close to martyrdom; yet she was often miraculously saved; already in Iconium, she had been condemned to be burned at the stake, and elsewhere, she was thrown to the lions (Tańska-Hoffmanowa 1845:49-53; Iza 2017; Portal Editor 2021).

Martrydom of Saint Thecla; the Saint thrown to the lions. Limestone relief, possibly Coptic in origin, Brooklyn Museum. Wessel (1965), Pl. 52, p. 59.

At that time, many Christians were looking for a protection against Romans in underground cavities (Portal Editor 2021). One of them, near Silifke, became the last refuge of Thekla (Tańska-Hoffmanowa 1845:49-50; Iza 2017; Portal Editor 2021). Yet before she died and was buried there, she continuously preached, healed, and performed miracles (Iza 2017; Portal Editor 2021). As a legend goes, she escaped from her last oppressors by disappearing underground, leaving behind only her coat that eventually turned into stone (Iza 2017).

The cave first became a secret meeting point of local Christians and served as their place of worship, and finally became an important Christian pilgrimage site and Saint Thecla’s martyrium (Iza 2017; Portal Editor 2021). Thecla had been recognised as a saint by the Catholic Church and the Orthodox Church but has been particularly venerated by the Coptic Church (Iza 2017). Her hagiography is told in the apocryphal Acts of Paul and Thecla, from the late second century, written in Asia Minor (Ibid.). According to a Greek appendix to the apocrypha, Thekla was possibly murdered on site by her persecutors (Edwards 2016:151), and so she is titled “the first martyr among women” (Ibid.:151).

The Cave of Silifke and its pilgrims

The site of Saint Thecla Church and its growing monastic enclosure was one of the most significant early Christian pilgrimage destinations of the Byzantine period in Asia Minor, especially over the period of the fourth century (Kristensen 2016:229-230). Apart from the site in Silifke, there are also alternative memorial shrines, aspiring to the title of the last resting place of the Saint, such as Saint Thecla’s grave in Maalula, in Syria (Iza 2017).

Till today, the site of Saint Thekla at Meriamlık has usually been referred to as Sancta Tecla or Aya Tekla Church (in Turkish: Aya Tekla Kilisesi,; in Greek: Hagia Thékla) (‘Aya Tekla Church’ 2021). The hill containing now the shrine of Saint Thecla is also called in Turkish Merymelik, which invokes the place of the Virgin Mary (Ibid.). Yet, “the site was intimately tied to the life of Thekla and her post mortem miracles” (Kristensen 2016:330).

In the second century, the first small Christian church was built just above the cave, which was itself enlarged and turned into an underground church (Iza 2017). Further monastic buildings were erected with time, gradually changing the area into a monastic enclosure (Ibid.). Works at a much larger scale started on site only in the fifth century, by the Eastern Roman Emperor, Zeno the Isaurian, who owed his military triumph over his rival to Saint Thekla, as she had appeared in front of the Emperor and assured him of his future victory (Kristensen 2016:230; Iza 2017). As a result, a huge basilica was founded on top of the hill, above the cave (Kristensen 2016:230; Iza 2017; Portal Editor 2021), and a “new temenos” (Edwards 2016:151) was erected around the site in 476 (Ibid.:151). Till the early sixth century, the site had been furthermore architecturally enriched due to a growing number of pilgrims; there were possibly built two additional basilicas and many supplementary buildings (Kristensen 2016:230; Iza 2017; Portal Editor 2021).

Historiography

Textual context

The written sources on the site mostly comes from before the fifth century (Kristensen 2016:232). The earliest accounts of the site, attesting its importance in Christian topography, are dated back to the year 374 (Iza 2017; Kristensen 2016:230). They say that the sanctuary attracted many famous pilgrims, such as Gregory of Nazianzus – a Cappadocian Father, who later became the Patriarch of Constantinople (Iza 2017; Kristensen 2016:230). He was on site in the 370s and described the monastic sanctuary in his writing as parthenona (Iza 2017; Kristensen 2016:230). Egeria, possibly a Western nun and the author of accounts of a pilgrimage to the Holy Land, visited the shrine in May 384 (Iza 2017; Kristensen 2016:230). She testifies the existence of a monastic community “beyond measure” on site, and describes a massive wall, sheltering the area from invaders (Edwards 2016:151).

Fieldwork

Initial archaeological excavations on the site started in 1907, yet they left behind many unsolved issues and questions (Kristensen 2016:230-232; Iza 2017). In the 1940s, the site suffered much damage due to treasure hunting activities and poor quality digs, without proper recording a stratigraphic sequence or leaving the movable finds discarded, some of which keep crumbling around the site or are freely deposed without a context (Edwards 2016:151).

Consequently, it is now problematic to determine a correct chronology for the development of the monastic complex, including the building phases of the three basilicas and the underground church (Kristensen 2016:232; Edwards 2016:151). Nowadays, excavations take place on site but with longer intervals, when the site is left for tourists, while a huge area of the site has never been excavated (Kristensen 2016:230-232; Iza 2017). “Therefore, our knowledge about the [complex], its architecture, and the cave itself is incomplete [to this day]” (Iza 2017). On the other side, there are up-to-date substantial works on the site, which are provided by numerous Turkish and international scholars, who offer a more analytical approach to the research.

Description:

Elements of the complex

The architectural complex of Silifke, approximately measuring 700×350 metres, lies on northwest-southwest axis and is located on a rising rock shelf of limestone (Edwards 2016:151). Apart from the underground church, central to the site, the complex is composed of multiple buildings of a different purpose (Edwards 2016:151; Iza 2017).; there are “at least nine huge cisterns, a western-oriented aqueduct with attached conduits [from the fifth century], a bathhouse, a small church, graves, house tombs, […] numerous natural caves” (Edwards 2016:151), and the three basilicas from the fifth and early sixth centuries, the North, Central and the South, all considerably damaged but still featuring a set of key architectural elements (Ibid.:151).

The South Basilica

The South Basilica was built above the cave in the fifth century (Edwards 2016:151). It was one of the largest three-nave basilicas ever built in Anatolia (79×38 meters) (Ibid.:151). The church used to have two rows of fifteen columns, and a narrow narthex and a stepped platform (crepidoma) at the west (Ibid.:151). At the east, there was a rounded apse, opened once by two windows; its remains with three buttresses on the exterior are still proudly protruding high above the ground, as a single architectural element still well visible on the slope (Ibid.:151).

“[The] enormous cavern of the basilica above […] stood in stark contrast to [the underground church], [which must have] offered to visitors an evocative experience that alternated between the darkness of the enclosed space and the [brighter spaces of the basilica]” (Kristensen 2016:258).

The Underground Church

An entrance to the underground shrine of Saint Thecla was located under the south aisle of the South Basilica (Edwards 2016:151). The exact date of its construction is not known but it can be estimated for around the fourth century and it had surely been continuously elaborated at least since that time (Iza 2017; Kristensen 2016:258; Kristensen 2016:258,260). As mentioned before, there was initially a smaller church at the entrance to the grotto before the fifth century (Edwards 2016:151). In preparation for constructing a larger edifice above it, the cave must have been reduced in size but its walls were instead beautifully decorated in gilded mosaics, which gave an additional brightness to the darkened space (Kristensen 2016:258).

After the South Basilica was built by Zeno, the cave was possibly accessed “via two descending shafts from a narrow hall flanking the south aisle; light entered by a third shaft” (Edwards 2016:151). Now the opening to the cave, located slightly south-east, is accessible from the outside; having descended a few steps, we entered an underground space through a rounded arch. Then another flight of stairs led us deeper, under a barrelled vault, inside the church of a rectangular plan, typical of a basilica layout (18×12 meters) (Iza 2017; Edwards 2016:151), with a central nave (10 metres long), defined by two rows of three Doric columns, which were reused from earlier architectural structures (Iza 2017; Edwards 2016:151). Hence, the columns can be described as spolia (Edwards 2016:151), “repurposed building stone for new construction or decorative sculpture reused in new monuments” (‘Spolia’ 2022).

Although the church had been designed in the form of a basilica, it is still visible it was adjusted to a natural shape of the limestone grotto, tangibly evoking the presence of Saint Thecla (Kristensen 2016:258). Whereas the south-east side aisle is asymmetrical (Edwards 2016:151), “the colonnade at the [north-west] almost abuts a later [ashlar] masonry wall that separates the church from a maze of ancient rock tombs” (Ibid.:151). The central nave is limited with a round arch leading further to a somewhat scarped, semi-circular apse, facing north-east (Ibid.:151). Possibly, there were no pastophories, flanking it in the past (Ibid.:151). Today there is an altar featuring an icon of Saint Thecla, protected by a glass and surrounded by flowers and candles. I lit a few of them, which filled the space with a flickering light against the artificial one that allows visitors to explore the shrine.

At the north-west side of the church, there is a narthex with a barrel-vault, leading to the funerary part of the church, possibly with Saint Thecla’s tomb (Edwards 2016:151). Along the mentioned masonry wall, separating the funerary part from the north aisle, there are a few architectural elements deposited, which are mostly remains of capitals with Christian symbols, like the Chi-Rho with the Alpha and Omega and the Latin Cross.

The north-east section of this part of the church must deliberately have been blocked by the construction of an apse with two windows, allowing limited views into the innermost part of the cave (Kristensen 2016:258). It is said that there are some mosaic fragments in the corners of its ceiling but possibly they are so poorly preserved that it is now difficult to discern them in an artificial light (Iza 2017; Edwards 2016:151).

That deepest section of the cave behind the apse is believed to have been the holy of holies, where Thekla had lived, performed miracles and finally disappeared underground or was killed (Kristensen 2016:258). “While giving visitors peeks into [the memorial] part of the cave, the windows simultaneously restricted physical access to it; this is evidence of a careful staging of access to Thekla’s divine presence where pilgrims were kept at a distance to the most sacred part of the sanctuary” (Kristensen 2016:258).

Conclusions:

Such a layout of the underground church is typical of an early Christian cemetery or memorial basilicas, erected around or above a martyr’s tomb and dedicated to their memory, as much as Saint Peter’s Basilica, founded by Constantine the Great in 324. The access to Saint Peter’s tomb had been both restricted and allowed for pilgrims, without disturbing sacred ceremonies in the church. Likewise, the narthex in Saint Thecla’s Church allowed to move directly to its memorial part, with no need for entering the central nave of the church.

The province of Mersin, in Turkey, offers a richness of ancient and early Christian sites, among which the complex of Saint Thekla at Meriamlık, together with a contemporary to it Alahan Monastery (Koja Kalessi), lead its prime in teaching Christian spirituality and early architecture to scholars and tourists alike.

Featured image: “Just south of the [South Basilica] and the cave, there is the best-preserved cistern (out of six identified so far) in this location. Water was supplied to it by the system of aqueducts. The cistern has a rectangular plan with sides 12.6 and 14.1 meters long. It is surrounded by the 1.7-meter-thick wall. The outer side of the wall is ashlar masonry, and the inside was built from bricks covered with two layers of plaster to provide [permeability]. The cistern is covered with three barrel vaults, supported on the walls and the columns” (Iza 2017). Own photo, taken in February, 2022. Copyright©Archaeotravel.

BIBLIOGRAPHY:

‘Aya Tekla Church’ (2021) Wikipedia. The Free Encyclopedia. Available at https://bit.ly/3t4GZQI. (Accessed 25th February, 2022).

Bocachete (2006) ‘Martyrium of Saint Thecla, at Silifke, Ayatekla (Turkey)’ (Photo in Public domain), in Wikipedia. Available at https://bit.ly/354FD0m. (Accessed 25th February, 2022).

Edwards, R. W. (2016). ‘Ayatekla’, in Finney, P. C. (ed.) The Eerdmans Encyclopedia of Early Christian Art and Archaeology. Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Publishing. pp. 151–152.

Iza (2017). ‘Saint Thecla Church and Cave in Silifke’, in Turkish Archaeological News. Available at https://bit.ly/3Ie83TQ. (Accessed 22nd February, 2022).

Kristensen, T. M. (Summer 2016). ‘Landscape, Space, and Presence in the Cult of Thekla at Meriamlik’, in Journal of Early Christian Studies, Volume 24, Number 2, Project Muse. Johns Hopkins University Press, pp. 229-263.

Portal Editor (2021). ‘Silifke’s Ayatekla – student of the Apostle Paul’, in ALATURKA. Culture and Travel Portal. Turkey. Available at https://bit.ly/3p4JEZu. (Accessed 22^nd February, 2022).

‘Spolia’ (2022) Wikipedia. The Free Encyclopedia. Available at https://bit.ly/3Id3f0W. (Accessed 24th February, 2022).

Tańska-Hoffmanowa, K. (1845). ‘Święta Tekla. Uczennica Świętego Pawła’, Święte niewiasty: obrazki pobożne, Volume 1. Lipsk: Nakładem Księgarni Zagranicznej (Librerie étranger), pp. 49-53.

Wessel, K. (1965). Coptic Art. New York: McGraw-Hill Book Company. Thames&Hudson Ltd. 59.

Zalewska, E. (2020). ‘Saint Thecla – the Iconographic Pattern of this Female Saint and Her Role in the History of Christianity’ [‘Święta Tekla – ikonografia i miejsce świętej w historii Kościoła’], in Nowak A. Z., Kuczyńska, M. (eds.), Latopisy Akademii Supraskiej 11. Dzieci w kulturze duchowej Prawosławia. Białystok, Kraków: Oikonomos. Akademia Supraska; Muzeum Ikon w Supraślu, pp. 223-239.

ASIA, INDONESIA

Jawajska Przygoda od Piramidy Światła do Świątyni Tysiąca (a tour offered in Polish).

August 23, 2022 Joanna Pyrgies Leave a comment

Archeologia wyspy Jawy wraz z wizytą na Bali. Organizator turystyki, który jest ospowiedzialny za przygotowanie wyjazdu to biuro Ex Oriente Lux – profesjonalny organizator tematycznych wycieczek do Azji.

Wyprawa indywidualna dla 6 – 10/15 osób (w zależności od zainteresowania). Okres wyjazdu: 19 lipca – 1 sierpnia (14 dni na miejscu) – wylot następuje w dniu 18 lipca, a powrót do Polski bedzie 2 sierpnia.

CENA PONIŻEJ

W ramach moich szerokich zainteresowań i studiów leży niewątpliwie archeologia i mitologia Azji Południowo-Wschodniej, szczególnie wydarzenia opiewane przez eposy Ramajany i Mahabharaty, ale także język architektury hinduistycznej i buddyjskiej.

Tym razem zapraszam na wycieczkę w świat bogów i demonów oraz ich architektonicznych siedzib, przez wieki uznawanych przez ludzi za sacrum a przez archeologów i historyków za zagadkę. A to wszystko w transcendencji baśniowych krajobrazów.

DZIEŃ 1: JAKARTA (18.07.23; lot z Warszawy w tym wypadku odbędzie się 17 lipca)

Witamy w Indonezji! Po wylądowaniu w DŻAKARCIE (zachodnia część wyspy Jawa) czekają Was procedury imigracyjne oraz odbiór bagaży. W hali przylotów będzie czekał na Was przewodnik oraz prywatny, klimatyzowany pojazd, którym wyruszamy w 3-4 godzinną drogę na południe, kierując się tym samym w stronę naszego hotelu. Droga wiedzie nas przez chłodny BOGOR, „miasto deszczu”, za sprawą najwyższego poziomu opadów w Indonezji (pada tu ponad 320 dni w roku!), nad którym majestatycznie góruje WULKAN SALAK. Następnie trasa prowadzi przez plantacje herbaty i rejon PARKU NARODOWEGO GUNUNG GEDE PANGRANGO o powierzchni 150 km2, skupionego na dwóch WULKANACH – GEDE i PANGRANGO. Nie trudno zgadnąć, że to właśnie im Park zawdzięcza swoją nazwę. Widowiskową trasę urozmaicimy przerwą na posiłek, relaks w gorących źródłach oraz wizytą u stóp okolicznych wodospadów w okolicy Bogor (w zależności od czasu). Kolację zjemy w rejonie południowego podnóża wulkanu Gede, w przyjemnie chłodnym mieście SUKABUMI (ok. 100 km od Dżakarty), a noc spędzimy w niedużym, 3* hotelu SANTIKA HOTEL SUKABUMI z odkrytym basemen (Superior Room, 25 m2). To świetna baza wypadowa oraz znakomite miejsce, aby zregenerować się po długim dniu aklimatyzacyjnym.

*Free photo source

DZIEŃ 2: BANDUNG (19.07.23)

Po wczesnym śniadaniu czas na wykwaterowanie. Wyruszamy w 2-godzinną trasę do kompleksu megalitycznego GUNUNG PADANG (tłum. “Góra Światła” lub wymiennie “Góra Oświecenia”), którego odkrycie spowodowało sporo zamieszania w powszechnie znanej historii. Tarasy i dziedzińce kompleksu zbudowane są ze skalnych bloków i głazów o wadze 250-600 kg. Nie to jednak stanowi o niezwykłości tego miejsca. Otóż klejone starożytnym cementem ruiny zlokalizowane są na… wzgórzu stworzonym ludzkimi rękami! Archeolodzy dowodzą, że pod spodem kopca o kształcie piramidy czai się najstarsza konstrukcja wybudowana być może nawet 22 000 lat temu przez nieznaną cywilizację sprzed epoki lodowcowej! Oznacza to, że wyprzedziła ona pierwszą znaną cywilizację Mezopotamii o blisko 15 000 lat, a Göbeklitepe o 10 000 lat … Zapraszamy na spacer, który ukaże podobieństwo Gunung Padang do peruwiańskiego Machu Picchu, a także unaoczni rozległość terenu, który jest kilkakrotnie większy od świątyni Borobudur. Porozmawiamy również o kontrowersjach wokół Góry Światła – jak choćby o ofercie kupna praw do tego terenu wartej 1 miliard dolarów amerykańskich. Mówi się, że rząd Indonezji odrzucił tę propozycję licząc, że plotki o złocie ukrytym w piramidzie nie są jedynie plotkami. Gdy emocje nieco opadną, skierujemy się na lokalny lunch oraz w kierunku aktywnego WULKANU TANGKUBAN PERAHU (tłum. “Odwrócona Łódź”, ze względu na kształt góry), skąd rozpościera się oszałamiający widok na region BANDUNG. Następnie wizyta w kalderze wulkanu z wyjątkową panoramą krateru oraz (jeśli czas pozwoli) wizyta w kolejnych gorących źródłach w CIATER, aby odpocząć w ciepłej, siarkowej wodzie lub wizyta na lokalnym targowisku w miejscowości CIWDEY. Kolacja i nocleg w pobliżu KRATEROWEGO JEZIORA KAWAH PUTIH – CIWIDEY VALLEY RESORT & HOT SPRING WATERPARK, BANDUNG (Superior Room, 25 m2).

*Photos from ‘Gunung Padang’, in Wikipedia. The Free Encyclopedia (2022).

DZIEŃ 3: KAWAH PUTIH (20.07.23)

Przed nami kolejne wczesne śniadanie, wykwaterowanie i wyjazd. Drogę umilą nam aromatyczne truskawki, „popisowy numer” tutejszych rolników. Na celowniku mamy KAWAH PUTIH (tłum. “Biały Krater”) ze swym emblematycznym jeziorem o wulkanicznym rodowodzie. Naszym zdaniem jego kolor bliższy jest turkusowi i może zmieniać się w zależności od zawartości siarki. W słoneczne dni kolor jeziora jest surowy i jasny, a w pochmurne cały krater może być spowity mgłą, co zapewnia równie niesamowite doznania. Niezależnie od palety barw hipnotyzujący widok uśpionego krateru jest jednym z najbardziej niezapomnianych przeżyć z Jawy. Posileni lunchem wyruszamy w stronę centralnej Jawy, do PEKALONGAN. 6-7 godzinną trasę pokonujemy klimatyzowanym pojazdem, rekompensując sobie w ten sposób brak połączenia lotniczego na trasie Bandung – Jogjakarta. Do Pekalongan docieramy wieczorem, w samą porę na pożywną kolację i nocleg w hotelu 3* SANTIKA PEKALONGAN (Superior Room, 22 m2), na skraju Morza Jawajskiego.

DZIEŃ 4: YOGYAKARTA (21.07.23)

Po śniadaniu wykwaterowanie i wyjazd z Pekalongan. Upewniamy się, że mamy pod ręką kurtkę przeciwdeszczową, ciepłą bluzę i czapkę, dzięki którym nagłe zmiany warunków atmosferycznych na wysokości 2 300 m n.p.m. nie będą bolesne. Kierowca zabiera nas w malownicze okolice płaskowyżu DIENG (tłum. “Siedziba Boga”), w którym zakochują się wszyscy miłośnicy przyrody. Droga urozmaicona meczetami, wioskami, tarasami ryżowymi na stromych zboczach, plantacjami owoców i warzyw zajmie nam ok. 2-3 godzin. Na dnie kaldery zobaczymy jedne z najstarszych indonezyjskich świątyń, które zostały odkryte przez archeologów w wyniku osuszania gigantycznego jeziora. To nie tylko najstarsze zabytki kultury jawajskiej, ale przede wszystkim jedno z najpiękniejszych miejsc w Indonezji! Mistycyzmu dodają mu aktywne wulkany, na których w VII w. zbudowano świetnie prosperujący, górski kompleks świątynny, o który dbali hinduscy kapłani i pustelnicy. Spędzimy czas nad JEZIOREM TELAGA WARNA, którego kolor wody zmienia się w zależności od czasu, pogody i perspektywy. Wspólnie polować będziemy na moment, w którym woda przybierze fenomenalną, szmaragdową barwę, bowiem o kolorach decyduje załamanie światła osadów siarki, które zalegają na dnie kolejnego, spektakularnego jeziora. Po przerwie na lokalny lunch wyruszamy do YOGYAKARTY (Jogjakarty) (4-5 godzin drogi) – kulturowego centrum wyspy. Zakwaterowanie w GALLERY PRAWIROTAMAN YOGYAKARTA (Deluxe Room, 35 m2), kolacja i odpoczynek.

*Free photo source

DZIEŃ 5: BOROBUDUR & BALLET SHOW (22.07.23)

Po śniadaniu dzień, na który wszyscy czekaliśmy z nutką ekscytacji. Przygotowujemy niewielkie plecaki, wodę oraz nakrycie głowy i wyruszamy na spotkanie z historią starożytnej Jawy. Główną atrakcją dnia są obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, czyli BOROBUDUR – największa na świecie świątynia buddyjska oraz pobliski PRAMBANAN – imponujący kompleks świątyń hinduistycznych, które swoją wspaniałością mogą konkurować nawet z Angkor Wat. Sąsiedztwo obydwu świątyń będzie przyczynkiem do rozmowy o harmonii i tolerancji. Opowieść rozpoczniemy od zaznajomienia się z nazwą „candi”, którą w języku indonezyjskim określa się świątynie hinduskie i buddyjskie. Candi Borobudur to świątynia z przełomu VIII/ IX wieku. W jej piramidalnej konstrukcji odzwierciedlona jest buddyjska wizja świata. Przez niektórych określany jako mistyczny – krajobraz kilkudziesięciu posągów Buddy, zamkniętych w stupach i ułożonych na planie mandali, którego tłem jest porośnięta dżunglą równina Kedu z wystającym na horyzoncie stożkiem wulkanu Merapi. Prambanan to hinduistyczny kompleks z IX w. Pierwotnie liczył 232 obiekty architektoniczne ułożone na planie trzech wielkich czworokątów, które zostały poważnie uszkodzone przez trzęsienie ziemi za sprawą wybuchu Merapi. Świątynie z Prambanan zniknęły wówczas na tysiąc lat, przysypane pyłem wulkanicznym. Porośnięte lasami czekały cierpliwie, bowiem dla bogów czas przecież nie istnieje. Mieszkańcy Jawy nie odważyli się ruszyć kamieni przez stulecia, bo wierzyli, że wszystkiego pilnują demony. Obejrzymy zatem największy i najbardziej znany kompleks hinduistyczny leżący poza granicami Indii. Posłuchamy o kulcie 3 bogów – Śiwie (Bóg Niszczyciel), Wisznu (Bóg Utrzymujący Świat) i Brahmie (Bóg Stworzyciel), analizując detale ozdobnych reliefów inspirowanych scenami z Ramajany – największego hinduistycznego eposu. Kolejnym przystankiem na tym samym obszarze będzie piękna, choć mało znana, królewska świątynia – CANDI SEWU (tłum. “Świątynia Tysiąca”), druga co do wielkości świątynia wyznawców Buddy na Jawie (tuż po Borobudur). Mówi się, że dawniej otoczona była ponad tysiącem mniejszych stup, stąd wzięła się jej nazwa, jednak archeolodzy doliczyli się 249 pomniejszych świątyń. Zajrzymy jeszcze do buddyjskiej świątyni CANDI PLAOSAN z IX stulecia, składającej się z dwóch bliźniaczych kompleksów. Legenda mówi, że tłem powstania Plaosanu było wielkie uczucie pomiędzy hinduskim księciem i buddyjską księżniczką, których do końca życia nie rozdzieliła religia. Wejścia do świątyni strzegą 4 potężne postacie, przypominające uzbrojone ogry – to wojowniczy dvarapala, czyli strażnicy drzwi lub bramy, dość powszechny element architektoniczny w kulturze hinduskiej i buddyjskiej. W zależności od wielkości i zamożności świątyni strażników ustawiano pojedynczo, w parach lub w większych grupach. Mniejsze budowle mogły mieć tylko jednego dvarapala. Po lunchu czas na ostatnią świątynię na naszej dzisiejszej trasie. Niewielka w porównaniu z Borobudur, buddyjska CANDI MENDUT, szczyci się trzema 3-metrowymi posągami. Wewnątrz ruin z chłodnego mroku wyłonią się trzy monumentalne rzeźby przedstawiające mistyczne ciała Buddy – sami wówczas zobaczycie, że Cewi Mendut jest niesłusznie omijana przez odwiedzających, ponieważ tutejsze rzeźby są arcydziełami na światową skalę. Wieczorem zapraszamy na kolację z set menu (18:30) oraz na wyjątkowy spektakl, który odbędzie się w amfiteatrze pod gołym niebem (w okresie pory suchej, czyli maj – październik; obowiązują 3 klasy biletowe; 19:30 – 20:30). Na naszych oczach odegrany bedzie taneczny dramat RAMAJANA BALLET – czyli interpretacja sanskryckiego eposu „Dzieje Ramy” o indyjskich korzeniach. Godzinne przedstawienie to znakomite połączenie choreografii, muzyki i zachwycających kostiumów blisko 200 tancerzy. Tancerze i aktorzy wystąpią dla nas na tle oświetlonej świątyni Prambanan. By mieć pewność, że nie poczujecie się zagubieni, przed rozpoczęciem spektaklu nakreślimy jego fabułę, a także podpowiemy na co zwrócić szczególną uwagę. Druga noc w GALLERY PRAWIROTAMAN YOGYAKARTA (Deluxe Room, 35 m2) i czas na regenerację po aktywnym dniu.

DAY 6: ŚWIĄTYNIA RATU BOKO & CANDI CETO (23.07.23)

Po śniadaniu wykwaterowanie i przejazd do ruin RATU BOKO, których funkcja do dziś pozostaje zagadką. Niektórzy eksperci sądzą, że miejsce miało character religijny, inni zaś upatrują w nim ufortyfikowany pałac królewski z wyraźną pozostałością murów obronnych. Dzięki położeniu na zboczu wzgórza rozpościera się stąd piękna panorama Prambanan i WULKANU MERAPI – tło, które aż się prosi, by uwiecznić je na zdjęciach. Wyruszamy na zachód wyspy, w kierunku CANDI CETO. Po drodze postój na lokalny lunch, następnie około 3 godz. drogi z okazją do degustacji tutejszych owoców egzotycznych. Uprzedzamy, że droga do jawajsko-hinduskiej świątyni Candi Ceto jest wymagająca – złośliwi mówią, że tylko dla ludzi o mocnych nerwach, bo pnie się stromo w górę wzdłuż wysokich klifów. Pora przyodziać się w coś cieplejszego, bo Candi Ceto wzniesiono na zboczu STRATOWULKANU GUNUNG LAWU, na wysokości blisko 1 500 m n.p.m. Świątynia do złudzenia przypomina obiekty, które znać możemy z Bali. Dysponuje kilkoma tarasami, z których najwyższe są niedostępne dla odwiedzających, bowiem Candi Ceto wciąż pozostaje aktywnym miejscem kultu religijnego. Warto pamiętać, że Gunung Lawu stanowi także umowną granicę pomiędzy Centralną a Wschodnią Jawą, którą przekroczymy już jutro. Nocleg w SUKUH COTTAGE NEAR CANDI SUKUH (Standard Room, 16 m2).

*Free photo source

DAY 7: ŚWIĄTYNIA CANDI SUKUH & MT. BROMO (24.07.23)

Stałym zwyczajem tuż po śniadaniu wykwaterujemy się, będąc gotowi do drogi w stronę pobliskiej, hinduistycznej świątyni CANDI SUKUH, określanej mianem „erotycznej świątyni”. Ukryta w lesie, pozwoli nam odbyć krótki trekking nim dotrzemy do piramidy z grubo ciosanego kamienia, która przywodzi na myśl budowle Majów z terenów dzisiejszego Meksyku i Ameryki Centralnej. Przed nami trzypoziomowa architektura z XV w. ulokowana na zachodnim zboczu góry Gunung Lawu. Zagadkowa, odizolowana świątynia słynie ze swych płaskorzeźb, na których większość postaci jest naga od pasa w dół. Genitalia są przedstawione na kilku posągach, co jest dość rzadkie wśród klasycznych zabytków jawajskich. Niektórzy tłumaczą to historią powstania świątyni. Była ona bowiem wybudowana w czasie, gdy na Jawie toczyły się walki o władzę między muzułmanami, którzy zajmowali północ wyspy, a hindusami, którzy przeważali na południu. Miecze i penisy miałyby symbolizować hinduistyczne zwycięstwo z powodu większej męskości. „Erotyczna świątynia” będzie głównym tematem rozmów podczas lunchu, natomiast tuż po nim wyruszamy w długą drogę do aktywnego WULKANU BROMO – jednego z najsłynniejszych wulkanów w całej Indonezji. Zajmie nam to ok. 7-8 godz., które urozmaicimy historiami o starożytnej i dzisiejszej Jawie. Zmieniający się krajobraz umili nam najdłuższy z transferów na naszej trasie. Dzisiejsza noc będzie krótka, ze względu na wczesną pobudkę i obserwowanie wschodu słońca nad Bromo, dlatego po kolacji zachęcamy do porządnej regeneracji. Zakwaterowanie i kolacja w CEMARA INDAH HOTEL NEAR MT. BROMO (Standard Room, 18 m2), możliwie najbliżej punktu startu jutrzejszej eskapady.

DAY 8: WSCHÓD SŁOŃCA NAD WULKANEM BROMO (25.07.23)

Przygotowani na chłód i wiatr, wyruszamy już o 3:00 – 3:30. Mrok nocy przecinają wiązki światła naszych samochodów terenowych. Kierujemy się do PARKU NARODOWEGO BROMO TENGGER SEMERU, a dokładniej w stronę zbocza Mt. Penanjakan, do najpopularniejszego punktu widokowego. Czeka nas krótki, acz intensywny spacer z latarkami lub czołówkami z parkingu do najwyżej położonego punktu widokowego “King Kong Hill” (ok. 15 min) lub „Seruni Platform” (mniej popularnego). Warto być jednak przygotowanym na nieprzyjemne warunki atmosferyczne, przede wszytskim chłód. Już za moment niebo zacznie płynnie zmieniać kolory, szykując dla nas jeden z popisowych spektakli Matki Natury. Z ciemności wyłonią się kolejno trzej kompani – WULKAN BATOK (2 470 m n.p.m.), BROMO (2 329 m n.p.m.), SEMERU – najwyższy szczyt Jawy (3 676 m n. p. m.) oraz kilka mniej popularnych wulkanów i kalder znajdujących się na terenie parku. Z każdą minutą ich zbocza będą mienić się coraz cieplejszymi barwami. Uroku temu pocztówkowemu krajobrazowi dodaje położenie Bromo. Wulkan znajduje się wewnątrz masywnej kaldery Tengger (krater wulkaniczny o średnicy około 10 km), otoczonej morzem jasnego piasku wulkanicznego. Nim oddalimy się w stronę hotelu i śniadania, przejedziemy w pobliżu krawędzi Bromo, a chętni będą mogli przespacerować się po wulkanicznym pyle i wykorzystać poranne światło do fantastycznych ujęć. Uwaga: najlepszą przejrzystość powietrza i szansę na podziwianie panoramy Parku Narodowego niesie ze sobą okres od kwietnia do października. Wracamy do hotelu, aby sprawnie zjeść śniadanie, spakować bagaże i wyruszyć na lotnisko w Surabaya (ok. 4 godz.), skąd odlecimy do Denpasar (Bali). Po drodze przerwa na lunch lub posiłek na lotnisku (w zależności od zapasu czasu). Pożegnanie z polskojęzycznym, jawajskim przewodnikiem i check-in na przelot na Bali – wyspę, o której mawia się, że zagęszczenie świątyń to 4 budowle na 1 kilometr kwadratowy! Lądujemy na BALI, odbieramy bagaże i witamy się z kolejnym polskojęzycznym przewodnikiem. Kierujemy się wspólnie do komfortowego, kameralnego hotelu SOL BENOA BY MELIA 4* (Sol Room, 50 m2) z dostępem do dość szerokiej plaży ze złotym piaskiem. Trasa do hotelu zajmie nam ok. kilkunastu minut dzięki niedawno wybudowanej, płatnej drodze ekspresowej. Kolacja we własnym zakresie – w hotelu, w jednej z pobliskich restauracji lub w punktach ze street-foodem do których z łatwością można dotrzeć pieszo wybierając się na spacer poza kompleks hotelowy. Uwaga: w przypadku zmian w programie lub jeśli wyda się to Wam zasadne, na Wasze wyraźne życzenie możemy wykupić pakiet all-inclusive 24/7. Pakietu nie możemy rezerwować na wybrane dni, może obowiązywać wyłącznie przez cały czas trwania zakwaterowania.

*Free photo source

DAY 9: BALI HIGHLIGHTS (26.07.23)

Wczesne śniadanie oraz spotkanie z przewodnikiem, który porwie Was w drogę na północny zachód Bali oraz na kolację i zakupy w UBUD. Przed nami kolejny, intensywny dzień. Na początek ok. 2 godz. trasy wiodącej przez wioski i zielone tarasy ryżowe. Prawie na pewno napotykamy przynajmniej kilka procesji religijnych (pogrzeb, ślub lub cykliczne lokalne ceremonie) – szybko przekonacie się wówczas, że Bali jest jak jeden wielki plener fotograficzny! Odwiedzimy PURA BESAKIH na zboczu świętej GÓRY AGUNG, zwaną „Matką Wszystkich Świątyń”. Ze względu na to, że jest to najważniejsza świątynia, celebrowane są tutaj liczne święta – około 70 w ciągu 210 dni balijskiego kalendarza. Znajdziemy się na wysokości ok. 1000 m n.p.m., aby zwiedzić cześć z zespołu 23 świątyń i mniejszych sanktuariów. Najważniejszym miejscem jest PURA PENATARAN AGUN LEMPUYANG, do której można się dostać po pokonaniu wysokich schodów i przejściu przez “candi bentar” (rozszczepioną bramę). Przyjrzymy się ołtarzom dedykowanym hinduistycznej trójcy – Trimurti. Ołtarze udekorowane są na różne kolory odpowiadające konkretnemu bóstwu. Biały to kolor Sziwy, czerwony Brahmy, a czarny Wisznu. Następnie pora na górzysty region KINTAMANI z emblematycznym, masywnym wulkanem i KRATEREM BATUR, jeziorem o tej samej nazwie i okolicznymi dolinami. Jeśli pożywny lunch i aromatyczna kawa z tutejszej plantacji, to koniecznie z widokiem na wulkan! Zatrzymamy się w malowniczej wiosce na krawędzi krateru na szereg balijskich specjałów i kolejną porcję zdjęć. Po ok. 1 godz. przejździe znajdziemy się w pobliżu Ubud, a dokładniej mówiąc w GUNUNG KAWI – kompleksie grobowców i świątyń rodem z XI wieku. To jedno z najbardziej fascynujących stanowisk archeologicznych na Bali. Otoczone polami ryżowymi, częściowo pochłonięte przez dżunglę, sprawia wrażenie opuszczonego i niedostępnego miejsca. Gunung Kawi obejmuje grupę 9 królewskich nagrobków, wykutych w skalistych klifach po obu stronach wąwozu świętej rzeki Pakerisan (która dalej niespiesznie płynie do świętych źródeł wody w pobliskiej świątyni TIRTA EMPUL, jednej z najsłynniejszych i nie bez kozery najładniejszych miejsc na wyspie). Zobaczymy je pod warunkiem pokonania 370 schodów, które doprowadzą nas do zacisznego miejsca pośród skał. Tu bije ogromna energia niosąca ze sobą harmonię. Przed wejściem na teren kompleksu mija się szpalery sklepików z całym swym dobrodziejstwem – wygospodarujemy nieco czasu na zakupy, na które pojawi się także szansa w Ubud. Pół godziny później jesteśmy już w leśnym parku „Monkey Forest Sanctuary”, na spacerze w towarzystwie zuchwałych makaków. Pilnując okularów i plecaków niespiesznie maszerujemy do XIV- wiecznej świątyni DALEM AGUNG PADANGTEGAL, wzniesionej ku czci bogini śmierci, Durgi. W międzyczasie pojawią się kolejne okazje do zakupu rękodzieła (m. in. wiklinowych torebek, łapaczy snów, kadzideł, ubrań i dodatków) w sklepikach z mydłem i powidłem oraz na pchlim targu w Ubud. Czas wolny warto przeznaczyć na samodzielną kolację w wybranej przez siebie (lub rekomendowanej przez nas) restauracji, następnie wspólny spacer przez Ubud w stronę naszego pojazdu. Po zmroku wracamy do hotelu SOL BENOA BY MELIA 4* (Sol Room, 50 m2).

DAY 10: CZAS WOLNY (27.07.23)

Dzień, który zawsze niesie ze sobą wiele frajdy – czas wolny, który można spędzić we własnym stylu. Awanturnikom i niespokojnym duchom pomożemy zorganizować dodatkową, indywidualną wyprawę np. całodzienną eskapadę na słynną wyspę NUSA PENIDA z okazją do snorklowania i plażowania; CEREMONIĘ OCZYSZCZENIA w wybranej, balijskiej świątyni; wyprawę w okolicę UBUD, by przespacerować się przez tarasy ryżowe i spędzić dzień w Jungle Beach Barze; masaż i zakupy w modnych dzielnicach Bali. Lunch i kolacja we własnym zakresie. Kolejna noc w hotelu SOL BENOA BY MELIA 4* (Sol Room, 50 m2).

*Free photo source

DAY 11: PODRÓŻ NA FLORES & LABUAN BAJO (28.07.23)

Kolejna zmiana adresu. Dzień rozpoczynamy śniadaniem w hotelu, wykwaterowaniem i przejazdem na lotnisko w Denpasar. Stąd o 10:20 wyruszamy w rejs liniami Batik Air do LABUAN BAJO na wyspie FLORES (czas przelotu ok. 1 godz.; możliwe są późniejsze połączenia, aby wykorzystać czas na Bali), meldując się na miejscu już o 11:30. W trakcie całej podróży towarzyszy polskojęzyczny przewodnik. Przejazd na lunch z zimnym piwem oraz check-in w hotelu w Labuan Bajo. Czas wolny na basenie, na plaży lub w mieście. Samodzielna kolacja w restauracji hotelowej lub poza miejscem zakwaterowania. Zakwaterowanie w PURI SARI BEACH HOTEL 3* z bezpośrednim dostępem do plaży.

DAY 12: KOMODO NATIONAL PARK – CZĘŚĆ 1 (DLA CHETNYCH – DODATKOWO PLATNE) (29.07.23)

Po śniadaniu wyruszamy na prywatną eksplorację PARKU NARODOWEGO KOMODO – jednego z najbardziej oryginalnych, a przez to najciekawszych parków we wschodniej Azji, nie na darmo wpisanym do „7 Nowych Cudów Natury”. Zobaczymy wszystkie miejsca, które przyciągają turystów z całego świata niczym magnes, pamiętając przy tym, że na PN Komodo składa się aż 30 wysp! Przygotowujemy ręczniki, stroje kąpielowe i kremy z filtrem, łapiemy wiatr w żagle i cumujemy przy KELOR ISLAND, aby jeszcze przed słońcem w zenicie wdrapać się na tutejszy punkt widokowy dla wspaniałej, niemal katalogowej panoramy – na horyzoncie okoliczne wyspy, wszelkiej maści łodzie i turkusowa woda. Na dole czeka na nas poczęstunek oraz czas na pierwsze snorklowanie. Uwaga: podłoże jest kruche I kamieniste, dlatego podczas wspinaczki przydadzą się zakryte, dobrze trzymające buty sportowe z bieżnikiem. Nim zrobi się okrutnie gorąco, a my poczujemy się jak w terrarium, cumujemy przy słynnej RINCA ISLAND, jednego z dwóch adresów waranów z Komodo. Wyruszamy w trwający blisko godzinę trekking po sawannie w towarzystwie lokalnych rangerów, aby na własne oczy spotkać endemiczne, 3-metrowe smoki z Komodo ze skórą niczym zbroja. Jak to z naturą bywa, możemy napotkać ich kilka lub wcale, ospałe lub aktywne. Na wyspie Rinca żyje ich ok. 1050 sztuk na 198 km2 (na Komodo ok. 1 700 sztuk na 390 km2; źródło: BBC 2020, dane na 2018 r., brak aktualnych danych na temat populacji w podziale na wyspy). Szlaki trekkingowe mają różne poziomy trudności i długość. Czas na schłodzenie się w orzeźwiającej, krystalicznie czystej wodzie, następnie lunch z przekąskami z grilla oraz zimne piwo na łodzi. Na kolację i nocleg wracamy do hotelu PURI SARI BEACH HOTEL 3* z bezpośrednim dostępem do plaży. Samodzielna kolacja w restauracji hotelowej lub poza miejscem zakwaterowania.

DAY 13: KOMODO NATIONAL PARK – CZĘŚĆ 2 (DLA CHETNYCH – DODATKOWO PŁATNE) (30.07.23)

Przed nami kolejny dzień na terenie PN Komodo, dlatego wypływamy skoro świt. Po najpiękniejszą panoramę regionu wyruszamy na PADAR ISLAND, przytulnie umiejscowioną pomiędzy Rinca a Komodo. Jest tu naprawdę bajecznie, a tej panoramy po prostu nie wypada przegapić. Wspinaczka zajmie nam ok. 20-40 minut, na szczyt wiedzie całkiem komfortowa, betonowa trasa ze stopniami i kamieniami. Nie ma roślin czy wzniesień rzucających cień, więc zawsze maszeruje się tu w pełnym słońcu. Po drodze pojawia się wiele punktów widokowych na których możemy poprzestać, ale te najbardziej spektakularne są na samym szczycie. Cumujemy przy niewielkiej wyspie KOMODO, gdzie na dość rozległym, leśnym terytorium (390 km2) żyje blisko 1700 waranów. To nasza drugie podejście na wypadek gdyby wizyta na Rinca skończyła niepowodzeniem, a Wami targały mieszane uczucia. Rezerwujemy czas na lunch, zdjęcia i snorklowanie na rafie przy PINK BEACH, której kolor nadają małe cząsteczki czerwonego koralowca. Przed zachodem słońca kierujemy się na wyspę Kalong, by pokazała nam kolejny cud Parku – zrywające się do lotu „latające lisy”, które o zmierzchu wyruszają na sąsiednie wyspy w poszukiwaniu jedzenia. Olbrzymia kolonia niegroźnych dla człowieka nietoperzy na tle wielobarwnego nieba wygląda jak wielka migracja ptaków. Na kolację i nocleg wracamy do hotelu PURI SARI BEACH HOTEL 3* z bezpośrednim dostępem do plaży. Samodzielna kolacja w restauracji hotelowej lub poza miejscem zakwaterowania.

Brama niebo przy świątynii balijskiej PURA PENATARAN AGUN LEMPUYANG z widokiem na wulkan o zmierzchu

*Free photo source

DAY 14: POWRÓT NA BALI (31.07.23)

Śniadanie w hotelu, wykwaterowanie i wyjazd w kierunku lotniska Labuan Bajo. W towarzystwie polskojęzycznego przewodnika lecimy do DENPASAR, na Bali (wylot rejsem linii Batik Air; czas przelotu: ok. 1 godz.), skąd kierujemy się na pożegnalny lunch. Wybraliśmy dla Państwa miejsce, które robi wrażenie tak na gościach, jak na nas samych. Beach bar z pięknym designem, smacznym jedzeniem, kolorową mieszanką gości – La Brisa Beach Restaurant Canggu w rejonie SEMINYAK, słynącego z dobrych restauracji, modnych barów i klubów. Dla chętnych czas na zakupy oraz 60-minutowy masaż ciała w PRANA SPA, który rozluźni Was przed podróżą. Transfer na lotnisko uzależniamy od ostatecznej godziny Waszego wylotu.

POŻEGNANIE Z GRUPĄ I PODZIĘKOWANIE ZA WSPÓŁPRACĘ

Wycieczka oparta na scenariuszu Archaeotravel.eu organizowana przez Biuro Podróży: Ex Oriente Lux dla 10 osób.

Wycena w grupie 10 osób wygląda następująco:

– 3750 USD za 1 osobę z uwzględnieniem Parku Komodo
– 2650 USD za 1 osobę bez uwzględnienia Parku Komodo

Obecnie na wyspie Rinca nie można korzystać ze szlaków trekkingowych, ale jest szansa zobaczyć warany w niedalekiej odległości od domku strażników. Tak czy inaczej okazja do oglądania waranów będzie miała miejsce jeszcze na wyspie Komodo, bo Państwa wizyta w Parku planowana jest na 2 dni.

W CENIE:

• Loty wewnętrzne (Surabaya – Denpasar; Denpasar – Labuan Bajo – Denpasar)

• Prywatny transfer klimatyzowanym pojazdem

• Polskojęzyczny przewodnik na Jawie

• Polskojęzyczny przewodnik na Bali

• Zakwaterowanie w obiektach kategorii 3* i 4*

• Wyżywienie full-board na Jawie (śniadanie, lunch, kolacja)

• Wyżywienie half-board na Bali (śniadanie, lunch)

• Spektakl Ramajany

• Masaż ostatniego dnia

• Butelkowana woda (2 x 0,5 l dziennie)

• Opłaty wstępu, niezbędne podatki

• Ubezpieczenie KL i NNW

POZA CENĄ:

• Wiza (pod warunkiem dalszego obowiązywania w lipcu 2023).

• Loty międzynarodowe

• Napiwki uznaniowe

Jeżeli chcesz do nas dołączyć, proszę o kontakt.

DICTIONARY, LETTER P

Prasat and its Meaning in Khmer and Thai Architecture

April 16, 2022 Joanna Pyrgies Leave a comment

The term has derived from the Sanskrit prāsāda or more accurately, kudakhan or rueanyotand. It usually stands for a Khmer and Thai word meaning a ‘castle’, ‘palace’ or a ‘temple’. Accordingly, in Khmer architecture, prasat means a tapered tower (or towers) rising at the centre of a temple or a temple complex (e.g, Prasat Thom), which is often compared to a pyramid-like structure or even a temple-mountain. Many a time, prasat is surmounted by prang (a usually tall and richly carved spire). Whereas in Thai architecture, it involves a royal or religious building form. “It is a building featuring an ornate roof structure, usually multi-tiered, with one or more spires. The form symbolizes the centre of the universe, which is traditionally associated with the monarch or the Buddha” (“Prasat (Thai architecture)” 2021).

Prasat Neang Khmau – the Black Temple. Copyright©Archaeotravel.

BIBLIOGRAPHY:

“Prasat” (2020). In: Wikipedia. The Free Encyclopedia. Available at <https://bit.ly/3h9oPsF>. [Accessed 9th May, 2021].

“Prasat (Thai architecture)” (2021). In: Wikipedia. The Free Encyclopedia. Available at <https://bit.ly/2R99WM6>. [Accessed 9th May, 2021].

“Khmer architecture” (2021). In: Wikipedia. The Free Encyclopedia. Available at <https://bit.ly/3bdNIQ3>. [Accessed 9th May, 2021].

ASIA, CAMBODIA

Seven-Tiered Mystery of Prang in the Khmer Empire

April 9, 2022 Joanna Pyrgies Leave a comment

What is really surprising, the seven-tiered, standalone pyramid of Prasat Thom hardly resembles any other structures built in the Empire of ancient Khmers (Lawrence 2020; Sopheak 2020). Although pyramids were very distinctive of the Khmer sacral architecture, yet Prasat Prang differs from its typical model in several aspects (Lawrence 2020; Sopheak 2020).

Firstly, it is not adorned like other Asian pyramidal temples; the successive levels lack of carvings, statues or sanctuaries, except for sculpted representations at the very top (Lawrence 2020).

In front of the eastern (the only) entrance to the pyramid. Copyright©Archaeotravel.

Secondly, it is visibly a stepped pyramid and only two such pyramids exist in Cambodia (Mohan 6th April, 2020). One of them is Prang and the other is called Baksei Chamkrong Temple from the same period (Ibid.). Some scholars also compare these two pyramids to a similar construction in Sri Lanka (Saumya 2020; Lapkura 2021; Manatunga 2009:204) (see Unique Pyramid of Polonnaruwa with Little Trace in History).

Thirdly, “the pyramid has [well-proportioned] terraces of regular hight, [and] their edges form the linear outline of an almost equilateral triangle, taller and more slender than [in the case of] the previous pyramidic state temples” (Sopheak 2020).

Furthermore, while Khmer pyramids have got usually four entrances and more than one stairway (Kossak, Watts 2001:71), Prasat Prang features the only stairway on its eastern side (Sopheak 2020). Yet “on the south side of the pyramid, the sixth step additionally has a recessed false door” (Ibid.), which is another feature atypical to Southeastern temple towers.

Next, even if the concentric ground plan with enclosures and Gopuram gates was traditional to the Khmer architecture and was applied at Prasat Thom (front enclosure), and at some other sanctuaries in Koh Ker, the same idea was abandoned in the rear enclosure of the terraced pyramid (Sopheak 2020).

Finally, contrary to the temples built elsewhere in the Empire, Prang pyramid does not illustrate the Mount Meru of Hindu-Buddhist cosmology (Ciccone 1998-2020). Instead it may have served as a pedestal for a linga (Ibid.), as much as a throne is meant for a king’s seat.

The pyramid Prang is is surrounded by the green belt of trees. Copyright©Archaeotravel.

These definitely individual characteristic of the pyramid`s shape and symbology, had given rise to alternative theories regarding the history of Prasat Prang, which itself more closely resembles Mesoamerican stepped structures of the Maya than those of Southeast Asia (Sopheak 2020; Lawrence 2020).

Another megalithic site

On a direct way to Prang, there is a huge compound wall erected around the pyramid, which was not typical of other similar constructions in Cambodia (Mohan 10th April, 2020). It may suggest the area had a strictly limited access (Ibid.).

The pyramid of Prang is a six-stepped pyramid but the pedestal of lingam on top forms its seventh level (Zéphir 2015; Mazzeo, Antonini 1978:85; see: Sopheak 2015). It means it is half higher than a typical royal temple ever built by ancient Khmers (Sopheak 2020; Osmanagich 2017). The pyramid is dressed in sandstone and its stonework is finely joined with irregular blocks carved into polygonal masonry (Sibson 2019; Zéphir 2015; Mazzeo, Antonini 1978:85). Additionally, on some stone blocks there are protrusions, described as knobs, widely applied in other examples of megalithic constructions (Mohan 19th March, 2020). They are present, for example, in Peru, Egypt, Turkey and India (Ibid.)

The form of a stepped pyramid appears together with the cult of devaraja, “god-king”, and the king as an incarnation of Shiva, represented by lingam, which is confirmed by Sanskrit inscriptions in Prasat Thom (Mazzeo, Antonini 1978:47-48). Such Khmer concepts can be enclosed in the name of Tribhuvaneśvara – the god worshiped in Koh Ker (Coedès in: Mazzeo, Antonini 1978:48), whose name is in Sanskrit an epithet of Indra or Śiva (Wisdom Library 2021).

“The artificial temple mountain […] is 62 m wide and 36 m high, compared with 15 metres for the Bakong” (Sopheak 2020). After Dr. Sam Osmanagich (2017), however, these official numbers are wrong. Having measured the pyramid himself, he has concluded that the length of the sides is 66 m and the height reaches to 40 m (Ibid.). Furthermore, he notices that the pyramid “is constructed with the combination of processed volcanic rock laid inside the structure and sandstone blocks on the exterior” (Osmanagich 2017). Also some stonework is finely joined with irregular blocks of sandstone carved into polygonal masonry (Sibson 2019): “exterior blocks are of different dimensions, and a combination of concave and convex, with four to six sides. Uneven dimensions resulted in the structural stability of the object, which is preserved until today” (Osmanagich 2017) (we encounter the same technique around the world). The author likewise observes that “the first level of the pyramid has 11 rows of blocks. The second level has 13 rows, and all other levels (third, fourth, fifth, sixth, and seventh) have eleven rows of blocks. The blocks are joined with mastery – not binder, plaster, or cement. The hexagonal blocks serve to lock down the whole structure” (Osmanagich 2017). “On the south side of the pyramid, the sixth step additionally has a recessed false door” (Sopheak 2020). As Dr. Osmanagich (2017) points out the weight of stones differs from 500 kg up to 7 tons in mass. In this context, it is another example of a polygonal megalithic construction.

The uppermost tier and the passage to the underworld

The gateway to the underworld? Copyright©Archaeotravel.

Although the pyramid’s stairway is not allowed to be accessed today, visitors can still climb up the top by means of a wooden provisional staircase constructed over to the side (Lawrence 2020). Moving, upstairs, we climbed up the highest terrace measuring 12 metres on a side. It is theorised the uppermost tier was once crowned by a Prasat tower to shrine a large Shiva linga or linga Tribhuvaneshvara (king’s state idol) (Sopheak 2020; Lawrence 2020). The Lingam is said to have measured over 9 metres in height and been made of transparent crystal (Mohan 14^th March, 2020). Additionally, the city of Koh Ker is still referred to by locals as Lingapura (city of lingams) and the pyramid as the Sahasralinga Temple, which means thousands of lingams (Higham 2001:70; Sibson 2019; Zéphir 2015; Mohan 28th March, 2020). The city was also called Chok Gargyar (the grove of Hopea odorata) (Zéphir 2015, “Koh Ker” 2021), “translated as city of glance, […] or as iron tree forest” (Koh Ker 2021). The current names, such as Koh Ker and Prasat Prang are modern (Mohan 28th March, 2020).

The lingam from Prang had already gone but inscriptions found in Prasat Thom give the exact time of its consecration, namely on Wednesday, 12th December in the year 921 (Ciccone 1998-2020; Mohan 6th April, 2020). The date is puzzling as the King Jayavarman the Fourth, who is believed to have constructed the Pyramid, came to this area only a few days before the given date (Mohan 6th April, 2020). Accordingly, the lingam must have been consecrated prior to the construction of the pyramid (see: Mohan 6th April, 2020; Sopheak 2020) or the pyramid is more ancient.

The linga may have simply been looted (Sopheak 2020), leaving behind a deep hole in the middle of the platform (Lawrence 2020; Sopheak 2020; Mohan 10^th April, 2020), which is symbolically supported by telamon life-size lions statues (Cunin 2019; Mohan 10^th April, 2020). These are Yali, lion-like figures, usually found in South India temples, shown as holding up a structure of a temple (Mohan 10^th April, 2020).

The hole itself may actually be reaching down to the pyramid’s bottom (Lawrence 2020), “much like the central chambers of Angkor Wat and the Bayon” (Ibid.). Dr. Osmanagich (2017) describes it as the energy chimney. Apparently, Khmers’ pyramids were to symbolize a connection between the heaven and the underworld (Lawrence 2020).

White Elephant

To the west, behind the pyramid, there is the last component of the complex – a completely overgrown artificial mound, known as the tomb of the White Elephant (Sibson 2019; Lawrence 2020; Sopheak 2020). Although no elephant has been found there yet, local people associate it with that animal as it symbolises a royal power in the South East Asia (Sibson 2019). For this reason, it is believed the mound may have been the burial place of the king himself (Ibid.). Yet there is no evidence to support it. In Hinduism, the White Elephant is also a symbol of the god Indra who is represented on the white elephant while holding the Vajra, a mythical device, by means of which, as locals claim, he built Prasat Prang (Mohan 14th March, 2020; 6th April, 2020).

Prang’s architect

Between Gopurams. Copyright©Archaeotravel.

I was sitting on one of the crumbling stones in front of the pyramid while observing its majesty. Maybe, the King Jayavarman’s decision about moving the capital to Koh Ker was caused by special qualities of the site (Lawrence 2020). Undoubtedly significant was its geographical location; it was “along the royal road network that connected Angkor to many of its various peripheral settlements” (Hall, Penny, Hamilton 2018:1). Most important was an ancient highway between Koh Ker and Wat Phu in modern day southern Laos, which was first discovered by Lajonquière and confirmed in twenty-first century by another researcher, Damian Evans, as the most important strategic road of the Khmer empire (Hall, Penny, Hamilton 2018:1; “Koh Ker” 2021).

Specifically Prang seems to have played a crucial role in the complex function as if it had been a gate built to channel a specific energy or power (Osmanagich 2017; Lawrence 2020). As it is described above, Khmer architects designed temples to build a bridge between the celestial and earthly realms (Ibid.). The exceptional shape of Prang itself could be a key to its mystery. Its architect must have been an outstanding individual as much as the pyramid. And I was wondering where the inspiration came from …

Genius Loci

The heritage area of Koh Ker is situated near two villages: Koh Ker and Srayong (Miura 2016:27-28). Yet before the war, Prasat Thom, and especially Prang, were avoided by local villagers not only because of natural factors, like wild animals and snakes, but also due to the supernatural they felt unsecure about (Ibid.:28). They said that the site “was believed to have had such an enormous magical power that birds flying over it would drop dead” (Ibid.:28). ‘Only the French, ‘the ritual officer said. ‘Only they had enough courage to approach it (Ibid.:28).

Nowadays, people visit the temples on their holy days, especially on Khmer New Year, when even people from distant areas come to take part in the ceremony (Miura 2016:31). Although many younger Khmers have already abandoned ancient cultural attitude, older villagers still believe in a genius loci of Prasat Thom (Ibid.:31) … And so do I …

BIBLIOGRAPHY:

“Khmer architecture” (2021). In: Wikipedia. The Free Encyclopedia. Available at <https://bit.ly/3bdNIQ3>. [Accessed 15th October, 2021].

Ciccone, T. M. (1998-2020) “Prasat Thom Temple, Koh Ker, Cambodia.” In: Asian Historical Architecture. Available at <https://bit.ly/37z2nkk>. [Accessed on 15th October, 2021].

Cunin, O. (2019). “Two Emblematic Khmer Shaiva temples – Prasat Thom and Banteay Srei” (PDF retrieved from Academia). In: Khmer Temple: Architecture and Icons. Visual presentation of a lecture given in April 2019 at Jnanapravaha Mumbai. Available at <https://bit.ly/2wevMD7>. [Accessed on 15th October, 2021].

Hall, T., Penny, D., Hamilton, R. (2018). Re-evaluating the occupation history of Koh Ker, Cambodia, during the Angkor period: A palaeo-ecological approach. PLoS ONE 13(10): e0203962, pp. 1-25. Available at <https://doi.org/10.1371/journal.pone.0203962>. [Accessed 15th October, 2021].

Higham, C. (2001). The Civilization of Angkor. London: Weidenfeld & Nicolson.

Kossak, S., Watts, E. W. (2001). The Art of South and Southeast Asia: A Resource for Educators. New York: The Metropolitan Museum of Art.

Lapkura (2021). “Sathmahal Prasada”. In: Lapkura.com. Available at <https://bit.ly/2UEc40l>. [Accessed on 15^th October, 2021].

Lawrence, K. (2020). “Koh Ker: The Unsolved Puzzles of the Pyramid.” In: Sailingstone Travel. Available at <https://bit.ly/2Hr3Q1u>. [Accessed on 15th October, 2021].

Manatunga, A. (2009). ”Sri Lanka and Southeast Asia during the Period of the Polonnaruva Kingdom”. In: Nagapattinam to Suvarnadwipa: Reflections on the Chola Naval Expeditions to Southeast Asia. Kulke, H., Kesavapany, K., Sakhuja, V. eds. Singapore: Institute of Southeast Asia Studies.

Mazzeo, D., Antonini, C. S. (1978). Monuments of Civilization. Ancient Cambodia [Civiltá Khmer], Arnoldo Mondadori trans. London: Cassell.

Miura, K. (2016). “Koh Ker.” In: Cultural Property and Contested Ownership: The Trafficking of Artefacts and the Quest for Restitution. Hauser-Schäublin, B., Prott, L. V. eds. London&New York: Routledge.

Mohan, P. (10^th April, 2020). “Mysteries of the Ancient Koh Ker Temple, Cambodia – Secret Sculptures Hidden on Top Revealed”. In: PraveenMohan Youtube Channel. Available at <https://bit.ly/3DumNeD>. [Accessed 15th October, 2021].

Mohan, P. (14^th March, 2020). “30 FEET CRYSTAL LINGAM Found in Cambodia? Ancient Koh Ker Pyramid reveals Advanced Technology?”. In: PraveenMohan Youtube Channel. Available at <https://bit.ly/3iNXThW>. [Accessed 15th October, 2021].

Mohan, P. (19th March, 2020). “Tajemnica starożytnych „KNOBS” w świątyniach – dowód technologii topienia kamienia / Geopolimeru?” In: PraveenMohan Youtube Channel. Available at <https://bit.ly/3BvhMSq>. [Accessed 15th October, 2021].

Mohan, P. (28th March, 2020). “1000 Year Old ENERGY LINGAM Discovered? Advanced Ancient Technology at Koh Ker Pyramid, Cambodia”. In: PraveenMohan Youtube Channel. Available at <https://bit.ly/2X2LSxE>. [Accessed 15th October, 2021].

Mohan, P. (6th April, 2020). “Ancient Pyramid Built in just 12 HOURS? Koh Ker Temple, Cambodia”. In: PraveenMohan Youtube Channel. Available at <https://bit.ly/3uXl6TV>. [Accessed 15th October, 2021].

Osmanagich, S. (2017). “Revealing the Mysterious Story of the Koh Ker Pyramid in Cambodia”. In: Ancient Origins. Available at <https://bit.ly/320OoTc>. [Accessed on 15th October, 2021].

Sibson, M. (2019). “The Enigmatic Koh Ker Pyramid of Cambodia” In: Ancient Architects Youtube Channel. Available at <https://bit.ly/2SPGSpZ>. [Accessed on 15th October, 2021].

Sopheak, H. (2020). “Prasat Thom temple complex in Koh Ker.” In: Koh Ker – Temple Town Tours. Available at <https://bit.ly/2SHaZzO>. [Accessed on 15th October, 2021].

Wisdom Library (2021). “Tribhuvaneshvara, Tribhuvaneśvara: 3 definitions”. In: Wisdom Library. Available at <https://bit.ly/3lJGjhb>. [Accessed on 15^th October, 2021].

Zéphir, T. (2015).“Koh Ker – ephemeral capital of the Angkorian Empire (928-944 AD)”; conference. In: The Society of Friends of the Cernuschi Museum [La Société des Amis du Musée Cernuschi]. Available at <https://bit.ly/3iLn1Gj>. [Accessed 15^th October, 2021].